Tükettiğimiz vitamin hapları ne derece sağlıklı?

Linus Pauling'e göre her şey kahvaltı alışkanlıklarındaki değişimle başladı. 1964 yılında 65 yaşındayken portakal suyuna C vitamini koydu. Bu, kolaya fazladan şeker atmak gibi bir şeydi ama Linus bunun iyi bir şey olduğunu düşündü. Öncesinde kahvaltıları yazmaya değer olmayan Pauling her gün Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü'ndeki işine gitmeden önce bu kahvaltıyı yaptı hatta hafta sonları bile. Örneğin 30 yaşındayken kuantum ve kimya fikirlerinin hepsinin erimesine yol açan atomların bir arada durduğu üçüncü bir yol buldu. 1953 yılında DNA'yı deşifre eden Francis Crick ve James Watson'a proteinlerin yapısında yaptığı araştırmayla yardımcı oldu. Bir yıl sonra Linus Pauling moleküllerin nasıl bir arada durduğuna ilişkin yaptığı çalışmayla kimya dalında Nobel kazandı.

Ancak daha sonra C vitamini günleri geldi...

Linus Pauling, 1970 yılında en çok satan kitabı "How To Live Longer and Feel Better (Nasıl daha uzun yaşar ve iyi hissedersiniz)"de bazı gıda takviyeleriyle soğuk algınlığının tedavi edilebileceğini öne sürdü. Her gün 18 gram ek gıda alarak insanlara tavsiye edilenin 50 katı gıda tüketti. Kitabın 2. basımında Linus kitabına gripten kurtulmanın çözümünü de ekledi. 1980'li yıllarda HIV virüsü Amerika Birleşik Devletleri'nde yayılmaya başladığı zamanda Linus C vitaminin bunu da tedavi edebileceğini iddia etti. 1992 yılında Time dergisi Linus Pauling'un fikirlerini "Vitaminlerin gerçek gücü" başlığı altında kapağına taşıdı. Yıllar içerisinde C vitamini ve diğer ek gıdaların yeterinden fazla tüketildiği zaman vücuda yarardan çok zarar verdiği anlaşıldı. Linus'un fikirlerinin sadece yanlış olduğu değil aynı zamanda çok tehlikeli olduğu da ortaya çıktı.Pauling 'un teorisi C vitamininin bir antioksidan olduğu yönündeydi. 1954 yılında Rochester Üniversitesi'nden Rebeca Gerschman, bu moleküllerin tehlikeli olabileceğini dile getirdi. Bu fikirler 1956 yılında Denham Harman tarafından genişletildi.

Oksijen bize hayat verirken diğer yandan da hayatımızı alabilir

1970-1980'lerde bir çok fare, yemeklerine veya direkt enjeksiyon yöntemiyle aşırı miktarda antioksidan ek gıdaya maruz bırakıldı. Genetik olarak antioksidan için geliştirilmiş bazı denekler gelişmemiş deneklere göre farklılıklar gösterdi. Metotları farklı olsa da sonuçlar büyük oranla aynıydı. İspanyol araştırmacı Antonio Enriquez bu durumu, "Bu ek gıdaların farelerin ömrünü uzattığını ya da onları etkilediği kanıtlanmadı, bana sorarsanız farelerin bünyeleri ek gıdaları fazla umursamıyor." şeklinde yorumladı.

Peki ya insanlar?

Farelerin aksine bilim adamları toplumun bir parçası olan insanları alıp laboratuvar ortamında inceleyemiyor. Bunun yerine bu testleri dışarıda; İlk olarak aynı yaşta, aynı yerlerde ve aynı hayat tarzlarına sahip insanları bulup onların yarısına kendi denemek istedikleri ek gıdayı diğer yarısına ise içleri boş haplar verdiler. Bu aşamanın en önemli kısmı ise sonuçlar alınana kadar onlara hangi haptan içtiğini söylememekti.

Ek gıda verilen grupta akciğer kanseri olayı %16 oranında daha fazla gözüktü

1994 yılında 50'li yaşlarında olup sigara içen Finlandiyalı kişilere yapılan bu testte, ek gıda verilen grupta %16 oranında daha fazla akciğer kanseri tespit edildi. Benzeri bir olaysa ABD'de kadınlar üzerinde yapılan folik asit testinde görüldü, ek gıda alan kadınlarda %20 oranında daha fazla meme kanseri olayı görüldü. 1996 yılında ise 1000 tane sigara tiryakisi bu teste tabi tutuldu. Ek gıda olarak beta-karotin ve A vitamini verilen kişilerde sadece 4 yılda %28 oranında daha fazla akciğer kanseri vakasına rastlanırken, bunların %17'si hayatını kaybetti. Bu güne kadar yapılan ek gıda testlerinden sadece 7 tanesinde ek gıdaların insanlara faydası olduğu tespit edildi, 10 tanesinde ise ek gıdaların insan bünyesine herhangi bir etkisi olmadığı belirlenirken diğer 10 tanesinde de ek gıdaların son derece tehlikeli olduğu saptandı.