Uyku gün boyu yorulan hücrelerimizin dinlenebilmesi için gereklidir. Ortalama 7-8 saat yetişkin için yeterli bir süredir. Aslında biz kişinin uyku bozukluğuna, uyku süresine değil uyandığımız andaki hisse göre karar veririz. Bazı insanlar için 3-4 saat uyku yeterli dinlenmeyi sağlarken bazen 10 saat uyuyup yine de kalktığında yorgun hisseden insanlarla hepimiz karşılaşmışızdır. Burada söz konusu olan sadece kişisel değişiklik değil uykunun kalitesidir aynı zamanda. Kişi yatıyor fakat geç uyuyor, uykusu derin uyku dönemlerine geçemiyor, ara ara bölünüyor, çok fazla kabus görüyor, ya da horluyor solunum sıkıntısı yaşıyor olabilir.

Uyku bozukluğu sadece az uyumak değildir. Bazen çok uyku ya da önüne geçilemez uyku isteği şeklinde kendini gösterebilir. Ve kişi gün için de konuşurken, araç kullanırken dahi uyuyabilir (narkolepsi).

Uyku bozukluğu biyolojik nedenlerle olabildiği gibi psikolojik nedenlerle de olabilir. Görülmüştür ki neşeli insanlar, daha az uyku uyuyor iken stresli insanlar daha uzun süre uyumaktadır.

Günlük hayatın stresi, yaşadığımız olumsuzluklar uykumuzu kötü yönde etkilemektedir. Depresyon ile uyku bozukluğu arasında bir kısır döngü vardır. Depresyon uyku bozukluğuna neden olur iken yeterli ve kaliteli uykunun olmayışı da depresyona neden olabileceği gibi var olan depresyonu da derinleştirir.

Beslenme şeklimiz, organik kökenli hastalıklarımız ve kullandığımız ilaçlar da uyku bozukluğu yapabilir. Gün içinde eksitasyon yapan ürünlerin fazla tüketilmesi ve geç saatlerde yemek yeme uyku bozukluğu yapabileceğinden dikkatli olunmalıdır. Uyarıcı gıdaların başın da kafeinli gıdalar, nikotin ve enerji içecekleri sayılabilir. Kaliteli uyku için gıda alımı uykudan 2 -3 saat önce kesilmelidir.

Kalp ve solunum yolları hastalıkları yatarken nefes darlığı yapacağından uyku bozukluğuna neden olabilir. Böyle bir durumda hemen doktora başvurulmalıdır.

Horlama ve uyku apne sendromu kişinin anatomik yapısından olabileceği gibi aşırı kilo sebebiylede olabilir. Kişi horlamasını azaltmak için yan yatarak uyuyabilir, burun açıcı bantlar kullanabilir. Kilo vermek fayda sağlayacaktır. Bu kişilerin kafein ve alkolden uzak durmaları uyku ilacı almamaları gerekir. Şayet ileri derecede solunum sıkıntısı yaratıyor ise yapılabilecek cerrahiler de yeterli olmayabilir ve ileride kalp rahatsızlıklarına yol açmaması için solunum cihazı (CPAP-BPAP) ile uyuması önerilebilir.

Bazen uyku bozukluğu vardiya değişimi ya da uzun süreli uçak yolculuklarından sonra oluşan saat farkına vücudun adapte olma sorunundan (jet-lag) köken alabilir. Sirkadiyen ritim bozukluklarının tedavisinde melatonin de kullanılır, bununla beraber araştırmalar parlak-ışık tedavisinin daha faydalı olduğunu göstermiştir.

UYKU DÜZENİ İÇİN

-Uyku saatleriniz düzenli olsun hafta sonu ve tatillerde de buna riayet edin

-Gün içinde kısa şekerlemeler yapmaktan kaçının.

-Egzersizlerinizi günün erken saatlerinde yapın, özellikle yatmadan önce ağır egzersizden kaçının

-Yatmadan önce rahatlama sağlayacak, derin nefes alma, yoga, meditasyon gibi teknikleri kullanabilir, papatya, melisa, ada çayı gibi bitki çaylarından faydalanabilirsiniz.

-Yatak odanızın sessiz ve karanlık olmasına özen gösterin ve yatak odanız da film seyretmek, kitap okumak gibi aktivitelerden kaçının.

-Uykunuz kaçtı ise yataktan kalkın başka bir oda da rahatlatıcı egzersizler yapın ya da kitap okuyun.

-Kahve, çay, aperatif gıdalar, diyet amaçlı içeceklerden, tatlandırıcılardan kaçının. Mutlaka 2-3 saat açlıkla yatın.

Şayet:

Düzenli spor yapıp, kafein alımını azalttığınız halde uykunuz düzene girmiyor ise

Uyku probleminizin altında depresyon veya kalp rahatsızlığı gibi sebepler yattığına inanıyorsanız

.Uyurken aşırı horluyorsanız ya da nefessiz kalıyorsanız

Günlük aktivitelerinizi yaparken uyuya kalıyorsanız

Uyandığınızda kendinizi sürekli yorgun hissediyorsanız

Kullandığınız ilaçların uyku bozukluklarına yol açtığını düşünüyorsanız

Mutlaka bir doktora başvurmalısınız.